Không gian mở là gì? Cách ứng dụng trong kiến trúc

Không gian mở trong kiến trúc là xu hướng thiết kế đề cao sự liên thông, thoáng đãng và kết nối giữa các khu vực chức năng trong một công trình, cả ở bên trong lẫn giữa nội thất và ngoại thất.

 

1. Không gian mở là gì?

 

Không gian mở là kiểu thiết kế trong đó các khu vực chức năng được kết nối với nhau mà không bị ngăn cách bởi vách tường cố định. Ví dụ như phòng khách liền kề phòng bếp mà không phân chia bằng tường, hoặc khu vực nội thất được mở rộng ra sân vườn, giếng trời hay ban công. Thiết kế này giúp cho từng phần của ngôi nhà, từ trong ra ngoài được liên kết mềm mại, tạo cảm giác thông thoáng, rộng rãi và hòa nhập với thiên nhiên.

Nhìn chung, không gian mở là lối kiến trúc giúp các phần của ngôi nhà liên kết với nhau hơn, tạo nên sự thoáng đãng và hạn chế những phần kiến trúc ngăn cách. Nó tạo nên một căn phòng hút ánh sáng hơn, hướng về thiên nhiên, tạo nên sự thoải mái và một kiến trúc nội thất lành mạnh, khoa học.

 

2. Những yếu tố thường gặp trong không gian mở

Không gian mở là sự giao hòa tổng thể giữa khoảng trống, ánh sáng và yếu tố thiên nhiên. Nghệ thuật sắp đặt sẽ là chất keo kết dính, giúp cho tổng thể trở nên hài hòa và mang lại hiệu ứng ảo giác thoáng đãng, dễ thở cho không gian kín. Nó thường được thiết kế tối ưu nhằm hút ánh sáng thiên nhiên nhiều nhất có thể, có sự xuất hiện của cây cối và tiết chế tối đa đồ nội thất.

 

 

Phong cách thiết kế
Khi áp dụng không gian mở, việc xác định rõ phong cách ngay từ đầu rất quan trọng. Dù bạn chọn phong cách hiện đại, tối giản, công nghiệp (industrial) hay truyền thống, thì toàn bộ ngôi nhà cần thống nhất về cảm nhận để các khu vực nối tiếp nhau không bị lạc tông.

 

Tông màu chủ đạo
Màu sắc là sợi dây liên kết các khu vực mở với nhau. Thông thường các nhà chọn những gam sáng như trắng, be, xám nhạt để tăng hiệu ứng rộng rãi. Khi các khu vực khác nhau vẫn dùng tông màu nền tương đồng, không gian sẽ cảm thấy liền mạch và dễ chịu hơn.

 

Nội thất và cách bố trí
Trong không gian mở, nội thất nên được tiết chế: số lượng vừa phải, màu sắc nổi bật vừa đủ, kích cỡ hợp lý. Tránh đồ đạc lớn, chi tiết rối mắt. Khi đồ nội thất và đường nét bố trí gọn gàng, không gian sẽ thở được nhiều hơn.

 

Nghệ thuật sắp xếp
Thay vì vách ngăn kiên cố, người thiết kế có thể dùng kệ thấp, lam gỗ, rèm nhẹ hoặc cao độ sàn khác để phân chia các chức năng. Việc sắp đặt nội thất cũng đóng vai trò then chốt: tranh lớn nên chọn đơn sắc, đồ phụ nên tối giản để giữ sự thông thoáng và tránh cảm giác rối.

 

3. Ưu điểm của không gian mở

Hơi thở hiện đại và cảm hứng sáng tạo

Nếu trước kia, kiến trúc truyền thống Việt Nam thường chia nhỏ không gian bằng tường hoặc vách ngăn, thì nay, xu hướng nhà phố và chung cư diện tích nhỏ buộc kiến trúc sư phải tìm cách nới rộng cảm giác sống. Từ đó, không gian mở trở thành lựa chọn lý tưởng: loại bỏ những bức tường cứng, kết nối các khu vực như phòng khách - bếp - phòng ăn, giúp ngôi nhà thông thoáng, liền mạch và mang nét hiện đại.

 

Kiến trúc sư ngày nay cũng tận dụng cơ hội này để thử nghiệm nhiều giải pháp kết cấu mới, sao cho ngôi nhà vẫn vững chắc nhưng hạn chế tối đa cột, tường và vách ngăn. Nhờ vậy, không gian sống vừa linh hoạt vừa mang tính nghệ thuật.

Tối ưu diện tích và nâng tầm tiện nghi

Không gian mở giúp tận dụng tối đa từng mét vuông, nhất là trong các căn hộ 2 - 3 phòng ngủ, studio hay nhà phố nhỏ. Khi phòng khách có thể nối liền bếp hoặc khu làm việc, người ở dễ dàng di chuyển, sinh hoạt, tương tác mà không bị giới hạn.

Đây cũng là lý do mô hình này được các gia đình trẻ hoặc hộ có con nhỏ ưa chuộng, bởi nó tạo ra khoảng không sinh hoạt chung, nơi mọi người có thể vừa làm việc, vừa quan sát, vừa trò chuyện cùng nhau.

 

Gắn kết với thiên nhiên

Sống giữa thành phố đông đúc, con người càng khao khát một không gian thông thoáng. Thiết kế mở chính là cách để đưa nắng, gió và cây xanh trở lại đời sống hiện đại.

Những ô cửa kính lớn, ban công mở, giếng trời hoặc vườn nhỏ trong nhà giúp ánh sáng tự nhiên tràn vào, cải thiện sức khỏe và tâm trạng. Ở các công trình cao tầng, kiểu thiết kế này còn giảm cảm giác bức bối, tạo môi trường làm việc nghỉ ngơi thân thiện và giàu năng lượng hơn.

Tiết kiệm chi phí và năng lượng

Khi loại bỏ bớt tường, cột và các vách ngăn cố định, khối lượng vật liệu xây dựng giảm đáng kể, đồng nghĩa với việc tiết kiệm chi phí thi công. Ngoài ra, nhờ ánh sáng và thông gió tự nhiên, người ở ít phải bật đèn, quạt hay điều hòa, giúp tiết kiệm điện và giảm độ ẩm, ẩm mốc trong nhà.

Tăng sự gắn kết con người

Không gian mở không chỉ mở về cấu trúc, mà còn mở về cảm xúc. Trong gia đình, các thành viên dễ quan sát và tương tác với nhau hơn. Trong văn phòng, mô hình open office giúp nhân viên tăng khả năng trao đổi, chia sẻ ý tưởng, đặc biệt phù hợp với những ngành sáng tạo như marketing, thiết kế hay truyền thông.

 

Nhược điểm cần lưu ý

Tuy sở hữu nhiều ưu điểm, không gian mở cũng có những giới hạn:

• Giảm sự riêng tư, dễ gây bất tiện cho người thích yên tĩnh.
• Khó kiểm soát tiếng ồn, vì không có tường cách âm.
• Không phù hợp với môi trường làm việc nghiêm túc hoặc cần bảo mật cao (như phòng họp, văn phòng luật, tài chính…).

4. Không gian mở phù hợp với những loại công trình nào?

Không gian mở thường được áp dụng nhiều trong các công trình có diện tích hạn chế, đặc biệt là nhà phố đô thị, căn hộ chung cư hoặc studio. Ở những không gian như vậy, việc loại bỏ tường ngăn giúp nới rộng cảm giác diện tích, tận dụng tối đa ánh sáng và gió trời, đồng thời tạo sự liền mạch giữa các khu vực sinh hoạt.

Với gia đình trẻ, thiết kế mở mang lại không gian linh hoạt để vừa sinh hoạt, vừa vui chơi cùng con nhỏ, không bị chia cắt giữa các phòng. Đây cũng là giải pháp giúp căn nhà trở nên gần gũi, ấm cúng và hiện đại hơn.

 

Trong văn phòng làm việc, mô hình không gian mở đặc biệt thích hợp với môi trường sáng tạo như marketing, thiết kế hay truyền thông, nơi giao tiếp, trao đổi ý tưởng là yếu tố then chốt. Tuy nhiên, phòng họp hoặc khu vực cần tập trung, bảo mật cao vẫn nên giữ không gian riêng biệt để đảm bảo hiệu suất và tính riêng tư.

 

Phần mềm nhà phố Rocker